បណ្ដេញព័ត៍មានវប្បធម៍ខ្មែរ កម្រងអត្ថបទលេខ៥

ប្រវត្តិសាលារចនាមរតក១០០ឆ្នាំ

ពីគ្រាដំបូងឡើយ សាលារៀនរចនា ជាភាសាបារាំងគេហៅថា École des Arts cambodgiens ហើយដែលអ្នកផងទូទៅតែងតែហៅថា «សាលារចនា» គឺបង្កើតឡើងតាមព្រះរាជក្រឹត្យនៃព្រះករុណាព្រះបាទ សម្តេចព្រះស៊ីសុវត្ថិ (រូបលេខ១) ចុះថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩១៧” ដោយ មានលោក George Groslier (១៨៨៧-១៩៤៥) ដែលអភិបាលបារាំង ប្រចាំឥណ្ឌូចិនបញ្ជូនមកឲ្យជួយរៀបចំសាលានេះ (រូបលេខ២)។ លោក George Groslier បានចាត់ចែងឲ្យមានកម្មវិធីដើម្បី «លើកស្ទួយសិល្បៈ ខ្មែរឲ្យមានមុខមាត់ថ្មី» ។ សូមជ្រាបថា សិល្បៈខ្មែរជំនាន់នោះប្រឈម និងការបាត់បង់ជាបណ្តើរៗដែរ ទើបត្រូវរៀបចំឲ្យមានអត្តសញ្ញាណ វប្បធម៌ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ខ្មែរ ពោលគឺមិនក្លាយតាមបែបប្រទេសជិតខាង។ ជាមួយគ្នានឹងសាលារចនានេះ លោក George Groslier - បានរៀបចំឲ្យមាន សារមន្ទីរថ្មីមួយដែរ ដោយចាប់សាងសង់ អគារនៅជាប់ជាមួយគ្នា កំឡុងឆ្នាំ១៩១៨ បន្ទាប់ពីព្រះមហាក្សត្រត្រាស់បង្គាប់ឲ្យ បង្កើតសាលានេះភ្លាម (ឯសារមន្ទីរចាស់ ស្ថិតនៅជិតវត្តភ្នំ)។

បណ្ដេញព័ត៍មានវប្បធម៍ខ្មែរ កម្រងអត្ថបទលេខ១៦

គ្រាន់តែឃើញឈ្មោះម្ហូបនេះ យើងអាចស្មានបានថាប្រហែលមិនមែនជាម្ហូប ដែលគេស្គាល់ជាទូទៅទេ។ លុះពិនិត្យលទ្ធផលមកក៏ឃើញថាជាសម្លដែលមិនធ្លាប់ឃើញ ថាខ្មែរស្លដូច្នោះមែន ដ្បិតសម្លនេះជាម្ហូបជនជាតិដែលរស់នៅក្នុងខេត្តមណ្ឌលគីរី, ក្រចេះ និងត្បូងឃ្មុំ។ ជនជាតិព្នងហៅថា «ត្រាវព្រូង» រីឯជនជាតិស្បៀងដែលរស់នៅស្រុកមេមត់ ក្នុងខេត្តត្បូងឃ្មុំឬក៏នៅស្រុកស្នួលក្នុងខេត្តក្រចេះវិញហៅថា «ឈឺទ្រូង ឬប្រូង»។

ទស្សនវិជ្ជា និងទ្រឹស្ដីស្ដីពីការអប់រំ

សង្គមមួយត្រូវបានរៀបចំឱ្យមានស្ថិរភាព ពេលដែលបុគ្គលនីមួយៗកំពុងធ្វើនូវអ្វីដែលជា សមត្ថភាពពីធម្មជាតិ ដើម្បីប្រើជាផលប្រយោជន៍ ដល់អ្នកដទៃទេ...ហើយការធ្វើដូចនេះគឺជាដំណើរការ នៃការអប់រំ។ គោលដៅនៃការអប់រំ គឺបង្រៀនមនុស្ស នូវបញ្ហាសំខាន់ៗ តាមរយៈចំណេះដឹង បណ្តុះចរិយា ធម៌ និងការគោរពភាពថ្លៃថ្នូរបស់មនុស្ស។ ការ «គិត ពិចារណា» ជាប្រចាំ គឺជាមធ្យោបាយផង និងជា គោលបំណងផងនៃការអប់រំ។ គោលបំណងនៃ គរុកោសល្យ គឺការអប់រំមនុស្សឱ្យក្លាយទៅជាទ្រព្យ សម្បត្តិរបស់សង្គម។ ដើម្បីសម្រេចបានគោលដៅ នេះ ការគ្រប់គ្រងការអប់រំត្រូវតែធ្វើកំណែទម្រង់ជា បន្តបន្ទាប់៖ (១) ការពង្រឹងប្រសិទ្ធភាព និងដំណើរ ការសាលារៀន ជាពិសេស ការកែលម្អវិធីសាស្ត្រ បង្រៀន និងដំណើរការនៃការរៀន និងការបង្រៀន (២) ការពង្រឹងប្រព័ន្ធអប់រំទាំងមូល ក្នុងគោល បំណងទទួលបាននូវគុណភាពអប់រំ និងភាពប្រកួត ប្រជែងរបស់ប្រទេសលើទីផ្សារការងារ និង (៣) ការឆ្លើយតបទៅនឹងសតវត្សទី ២១ និងធានាទំនាក់ ទំនងរវាងការរៀនក្នុងសាលា និងបរិបទនៃសកល- ភាវូបនីយកម្មមូលដ្ឋាន ភាវូបនីយកម្ម និងបុគ្គល ភាវូបនីយកម្ម។

កំណែទម្រង់សាលារៀននៅកម្ពុជា

សាលារៀន គឺជាកោសិកាស្នូលនៃ ប្រព័ន្ធអប់រំ។ សាលារៀនល្អ គឺសាលា ដែលគណៈគ្រប់គ្រង និងគ្រូគោរពបាន យ៉ាងពេញលេញនូវតម្លៃជាមូលដ្ឋាន មាន បេសកកម្មច្បាស់លាស់ កំណត់នូវលទ្ធផល ខ្ពស់ ដែលគ្រូ និងសិស្សត្រូវសម្រេចឱ្យបាន និងត្រូវមាននាយក ដែលមានសមត្ថភាព ក្នុងការដឹកនាំអនុវត្តនូវទស្សនវិស័យនេះ។ លទ្ធផលសិក្សារបស់សិស្សចំណុះឱ្យកត្តា ធំៗចំនួន៤ គឺ៖ (១) នាយកល្អ (២) គ្រូល្អ (៣) សិស្សល្អ និង (៤) មាតាបិតា និង សហគមន៍ល្អ។ សាលារៀនត្រូវមានផែនការ អភិវឌ្ឍសាលារៀន៖ (១) ការអនុវត្ត កម្មវិធីសិក្សា និងរង្វាយតម្លៃសិក្សា (២) ការចូលរួមរបស់មាតាបិតា និងសហគមន៍ និង (៣) ការបង្កើតលក្ខខណ្ឌអំណោយ ផលដើម្បីឱ្យសិស្សទទួលជោគជ័យក្នុងការ សិក្សា។ ការពង្រឹងគណនេយ្យភាពរបស់ សាលារៀន គឺជាមធ្យោបាយប្រកបដោយ ប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីកែលម្អលទ្ធផលសិក្សា របស់សិស្ស។

គោលនយោបាយទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រទេសនៃប្រទេសកម្ពុជា នាសម័យទំនើប នៅសម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា(ទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០)

នៅពេលដែលពិភពលោកកំពុង តែជាប់រវល់ខ្លាំងនៅក្នុងដំណាក់កាល ចុងក្រោយនៃសង្គ្រាមត្រជាក់ កម្ពុជា កំពុងតែស្វែងរកមាគ៌ាសេដ្ឋកិច្ចផ្ទាល់ ខ្លួនមួយដើម្បីស្តារជីវភាពប្រជាជន ឡើងវិញក្រោយពេលប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ច របស់ខ្លួនបានដួលរលំក្នុងរបបខ្មែរ ក្រហម។ នៅក្នុងសៀវភៅនេះ បណ្ឌិត ហង់ជួន ណារ៉ុន បានបង្ហាញ កំណែទម្រង់គោលនយោបាយក្នុង និងក្រៅប្រទេសរបស់រដ្ឋា- ភិបាលដែលមានគោលដៅកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាជន កម្ពុជា និងលើកកម្ពស់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយចីរភាព ក្នុង នោះសកម្មភាពសំខាន់ៗផ្តល់អាទិភាពលើផ្នែកវិនិយោគខាង វិស័យកសិកម្ម ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវ័ន្ត និងការអភិវឌ្ឍធនធាន មនុស្ស។

វិភាគទាននៃការសិក្សាអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ ក្នុងការលើកកម្ពស់អំណាននៅកម្ពុជា

អំណានអក្សរសិល្ប៍នឹងបង្កើត ឱ្យមានទម្លាប់អាន និងការសិក្សាពេញ មួយជីវិត និងជួយសិស្សឱ្យចេះស្រមើ ស្រមៃពីគំនិតផ្សេងៗ ចេះវិភាគ និង ចេះបកស្រាយរកហេតុផល។ ការ សិក្សាអក្សរសិល្ប៍មិនត្រឹមតែជួយឱ្យ សិស្សទទួលបានជោគជ័យក្នុងការ សិក្សារៀនសូត្រ និងបំពេញវិជ្ជាជីវៈ ក្នុងយុគសម័យបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល ប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងជួយថែរក្សា អក្សរសិល្ប៍ខ្មែរឱ្យស្ថិតស្ថេរគង់វង្ស និងអភិវឌ្ឍអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរឱ្យឆ្លើយតប ទៅនឹងតម្រូវការសតវត្សទី២១ថែម ទៀតផង។

ជំនួយស្មារតីសម្រាប់សិស្សថ្នាក់ទី១២ គណិតវិទ្យា

បណ្ដេញព័ត៍មានវប្បធម៍ខ្មែរ កម្រងអត្ថបទលេខ១១

ខ្មែរណាក៏ស្គាល់ដែរអ្វីដែលហៅថា «នំបញ្ចុក» នោះ ដ្បិតជាចំណីដែល យើងអាចបរិភោគឲ្យឆ្អែតជំនួសបាយបាន ហើយដែលយើងអាចរកបានសិទ្ធ គ្រប់ទីកន្លែង ជាពិសេសនៅតាមផ្សារលក់ដូរ។ ទោះជាគេបរិភោគនំបញ្ចុកជា ទូទៅក្តី ក៏គេមិនដែលទុកថាជាអាហារប្រចាំថ្ងៃទេ។ បើនិយាយពីនៅជនបទផង ឱកាសដែលគេនិយមទទួលទាននំបញ្ចុកច្រើនតែជាពេលដែលមានបុណ្យទាន។ នៅទីនេះខ្ញុំសូមបរិយាយត្រួសៗអំពីរបៀបធ្វើនំបញ្ចុកដែលខ្ញុំបានឃើញនៅ ភូមិបង្កោង ក្នុងថ្ងៃបុណ្យ «ឡើងមាឃ» ដែលគេធ្វើនៅថ្ងៃ៣កើតខែមាឃ។ ចំពោះអត្ថន័យទូទៅនៃបុណ្យឡើងមាឃនោះ សូមអានអត្ថបទក្នុងជំពូក២លេខ រៀងទី៥១។ សូមបញ្ជាក់ថាភូមិបង្កោងនោះអាចចាត់ចូលថាជាករណីពិសេស ក្នុងចំណោមភូមិនៅផ្នែកខាងកើតនៃតំបន់អង្គរ ដ្បិតភូមិនេះមានត្រពាំងមួយ ហៅថា «ត្រពាំងបឹង» ដែលជាសម្បត្តិរួមរបស់អ្នកភូមិបង្កោងរក្សាត្រីទុកនេសាទ តែនៅ១ថ្ងៃមុនបុណ្យឡើងមាឃប៉ុណ្ណោះ ហើយមិនអាចមានអ្នកក្រៅឯណា មកចាប់ត្រីនៅបឹងនេះបានក្រៅតែពីអ្នកភូមិនោះឡើយ។

១០គោលការណ៍ដើម្បីជោគជ័យរបស់លោក ហូវឺត ស្កាលស៍

អំពីស្មេរ លោក ស៊ិន គង់ កើតនៅថ្ងៃទី១៥ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៨៣ នៅភូមិពោធិ៍ ឃុំពោធិ៍ ស្រុកត្បែងមានជ័យ ខេត្តព្រះវិហារ។ ការសិក្សា ២០០៨ : បរិញ្ញាបត្រ ផ្នែក ព្រះពុទ្ធសាសនា ពីសាកលវិទ្យាល័យពុទ្ធសាសនទូតថេរវាទអន្តរជាតិ សហភាពមីយ៉ាន់ម៉ា ២០១០ : បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ ផ្នែក ទស្សនវិជ្ជាព្រះពុទ្ធសាសនា ពីសាកលវិទ្យាល័យកល្យាណី ប្រទេសស្រីលង្កា ការងារបច្ចុប្បន្ន - លេខាឯកអគ្គរដ្ឋទូតទីម័រខាងកើត ប្រចាំនៅកម្ពុជា - សាស្ត្រាចារ្យទស្សនវិជ្ជានៃសាកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្ត្រកម្ពុជា

ច្បាប់នៃភាពជោគជ័យ

ភាពស្តុកស្តម្ភមិនមែនកើតឡើងដោយ ចៃដន្យ ឬមកពីសំណាងណាមួយឡើយ ប៉ុន្តែវាកើតចេញពីការធ្វើត្រូវតាមក្បួន ប្រៀបបីដូចជាយើងធ្វើដំណើរទៅដល់ គោលដៅតាមមាគ៌ាដែលត្រឹមត្រូវ។ "

កំណាព្យអប់រំ សម្រាប់ទិវាគ្រូបង្រៀន ៥ តុលា ២០១៩

បណ្ដេញព័ត៍មានវប្បធម៍ខ្មែរ កម្រងអត្ថបទលេខ២

មែរចេះធ្វើបាយអពីយូរយារណាស់មកហើយ ម្យ៉ាងវិញទៀតបាយអនោះមានច្រើនសណ្ឋាន ណាស់។ បើគិតពីសម័យបុរាណ បាយអដែលយើងអាចឃើញនៅខាំជាប់នឹងប្រាសាទគួរឱ្យស្ងើចពន់ពេក ហើយសុទ្ធសឹងមានក្បូរក្បាច់រចនានៅលើនោះទៀតផង ដូចជានៅប្រាសាទព្រះគោ ឬប្រាសាទត្រពាំង ផុងជាដើម ដែលសាងឡើងនៅស.វ.ទី៩។ ចេតិយសម័យកណ្តាលខ្លះៗដូចជានៅឧត្តុង្គជាដើម ក៏ធ្វើពី បាយអមួយប្រភេទទៀត។ សព្វថ្ងៃនេះក៏មាននៅសេសសល់សំណង់ខ្លះៗ ជាពិសេសនៅតាមវត្ត ដូចជា សាលាលោកជាដើម។ បាយអប្រភេទផ្សេងៗអម្បាលម៉ាននេះ ឃើញថាជាបរឹងមាំល្អណាស់។នៅទីនេះនាងខ្ញុំសូមលើកយកតែបាយអសាមញ្ញសម្រាប់ប្រភេទសំណង់ប្រើប្រាស់ជាធម្មតា ដែលឥតមានលក្ខណៈសាសនាមកបង្ហាញ។ ជាទូទៅ បាយអដែលមានឆ្អឹងជារុក្ខជាតិនិងពាសទៅដោយដី នោះ ឃើញច្រើនជាងគេគឺជង្រុកស្រូវ។ រូបលេខ១-៣ សុទ្ធសឹងតែបានមកពីតំបន់ខុសៗគ្នា។ រូបលេខ៤ បង្ហាញពីជង្រុកចាស់ទ្រុឌទ្រោមមួយដែលគេនឹងជួសជុលឡើងវិញ។ រូបលម្អិតលេខ៥ ដែលថតពីតំបន់ អង្ករ បង្ហាញច្បាស់ថាក្រៅពីឆ្អឹងធំៗគឺមានដីលាយជាមួយនឹងចំបើង។ រូបលេខ៦-៧ បង្ហាញពីជង្រុកមួយ នៅក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ ដែលកំពុងសង។ នៅទីនេះពុំទាន់បានបូកដីនៅឡើយទេ ព្រោះគេកំពុងតែយក ត្រែងមករៀបជាឆ្អឹងជញ្ជាំង។