អក្សរសិល្ប៍បារាំង សតវត្សទី១៩

វិប្បដិសារី

លោក ជុត ខៃ (អក្ខរាវិរុទ្ធសំបុត្រកំណើតចារថា “ផ្ចិត ខ្សែ”) ជាអតីតសាស្ត្រាចារ្យមធ្យមសិក្សានៅកម្ពុជា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៦៦ រហូតមកដល់ឆ្នាំ ១៩៧០ ។ បន្ទាប់ពីប្រឡងជាប់បរិញ្ញា ប័ត្រច្បាប់ លោកបានជាប់កំណែនក្នុងកងទ័ពផ្នែកអាវុធហត្ថ មាន ងារជាអនុសេនីយឯក ហើយនៅឆ្នាំ ១៩៧១ លោកមានតួនាទីជា ប្រធានក្រសួងរដ្ឋបាលនៃតុលាការសឹក ។ លោកបានត្រូវរដ្ឋាភិបាល តែងតាំងជាព្រឹទ្ធបុរសស្តីទីនៃមហាវិទ្យាល័យនីតិសាស្ត្រ និងសេដ្ឋកិច្ច ក្នុងឆ្នាំសិក្សា ១៩៧៣-៧៤ ជំនួសលោក ហេង វង្សប៊ុនឆាត ។ លោកនិងគ្រួសារបានរស់យ៉ាងលំបាកក្នុងរបបខ្មែរក្រហម រវាងឆ្នាំ ១៩៧៥-៧៩ ។ លោកនិងគ្រួសារបានភៀសខ្លួនមកដល់ជំរំខៅអ៊ុ ដាង ប្រទេសថៃ នៅឆ្នាំ ១៩៧៩ ។ លោកបានជ្រកកោននៅ ប្រទេសបារាំងក្នុងឆ្នាំ ១៩៨០ ។

ទំនួញប៉ាកកាស្នេហ៍

កាលដែលខ្ញុំ នៅក្នុងស្រុកខ្មែរនៅឡើយ មានមិត្តភ័ក្តិនិងយុវជន - យុវនារីជា ច្រើន ៣នអក់ជួបខ្ញុំ ដើម្បីឱ្យខ្ញុំជួយណែនាំពន្យល់ពីវិធីតែងទំនុកច្រៀង ឬបទភ្លេង រួមទាំងយុវអ្នកនិពន្ធខ្លះទៀត បានធ្វើកំរងទំនុកច្រៀងទាំងសៀវភៅ។ អកឱ្យខ្ញុំជួយ ពិនិត្យនិងកែសំរួល ។ ខ្ញុំក៏បានជួយធ្វើការងារនេះជារឿយៗ ក្នុងនាមជាអ្នកធ្លាប់មានបទពិសោធន៍ម្នាក់ ប៉ុន្តែមិនបានគ្រប់គ្រាន់ សមតាមបំណងចិត្តរបស់អ្នកដែលសុំពឹងពាក់នោះឡើយ ដោយសារខ្ញុំមិនសូវមានពេលទំនេរ ។

តេជោមាស តេជោយ៉ត

ឧកញ៉ាតេជោបុរារាជ (តេជោកោស) និងទុករាមរាជតេជោ ( ជោយ៉ត) ជាមហាវិរបុរសខ្មែរដ៏ល្បីល្បាញនៅសតវត្សទី ១៧ ដែលអាច ទស្សនៈនិងឧត្តមគតិ ល្បីរន្ទីរហូតមកដល់ពេលសព្វថ្ងៃ ។ កម្រមានវិរបុរសណា ដែលអាចធ្វើបានតាមតំរូវិរភាពជាច្រើនរបស់ រលោក ដែលមោះមុត អង់អាចគួរឱ្យស្ញប់ស្ញែងពន់ពេកណាស់ ជាអាទិដូច ជា “តេជោមាស គ្រាន់តែនិយាយចាញ់សំដីស្រីមួយម៉ាត់ ទោះបីខ្លួនជាមេ ទ័ពធ្លាប់មានជ័យជំនះលើសមរភូមិ សង្រ្គាមរាប់មិនអស់ក៏ដោយ ក៏សុខ ចិត្តធ្វើអត្តឃាត ដើម្បីយកឈ្នះលើចិត្តស្រីនិងតណ្ហា ។

ព្រៃតម្កល់សព

រឿងរ៉ាវ​ប្រពៃណី​នៃការ​តម្កល់​សពរបស់​អ្នក​ភូមិ​លើទឹក ព្រៃតម្កល់សព ត្រូវបានចាប់បដិសន្ធិឡើងក្នុងគ្រា ដែលមានការស្លាប់រង្គាល សពអណ្តែតទឹកត្រៀបត្រា​ មិនដឹងយកទៅណា ក៏ដាក់ចោលនៅក្នុងព្រៃលិចទឹក ហើយក៏បានកើតជាប្រពៃណី តកូន តចៅ។

កម្រងរឿងក្រៅភព

ស្នាដៃ​មួយ​នេះ​មាន​បញ្ចូល​រឿង​ខ្លី​ចំនួន​បី​ ក្នុង​នោះ រឿង រុយ ទទួល​បាន​ភាព​ល្បី​ល្បាញ​ពេញ​ពិភព​លោក ដោយ​សារ​សាច់​រឿងប្រតិដ្ឋ​ បែប​វិទ្យាសាស្ត្រ ដែល​តួអង្គ​ឯក​ចូល​ផុង​ខ្លួន​យ៉ាង​ជ្រៅ​ទៅ​ក្នុង​របក​គំហើញ​ ដ៏​អស្ចារ្យ​មិន​ធ្លាប់​មាន​ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​របស់​មនុស្ស​ជាតិ ។

កុលាបខ្មៅ

"កុលាបខ្មៅជាឈ្មោះតំណាងឱ្យតួនារីរូបស្អាត តែមានបេះដូងពិសពុល យកស្នេហាធ្វើជាការសាកល្បង ប៉ុន្តែការពិតគ្រប់យ៉ាងកើតឡើងព្រោះតែគំនុំគំកួនរបស់មនុស្សអាក្រក់ បង្កើតឱ្យមានការភាន់ច្រឡំរាប់មិនអស់ ធ្វើឱ្យសក្កដាកំលោះអភិជន ព្យាយាមធ្វើបាបនិមលដែលជានារីស្លូតត្រង់ ដោយសារតែការយល់ច្រឡំ។ ប៉ុន្តែទីបំផុតចិត្តស្មោះត្រង់បរិសុទ្ធរបស់និមល ធ្វើឱ្យសក្កដាជឿជាក់ ហើយក៏លង់ស្នេហ៍កុលាបមួយទងនេះរហូតដល់ហ៊ានលះបង់គ្រប់យ៉ាងក្នុងជីវិតដើម្បីស្នេហ៍ស្មោះរបស់ពួកគេ។"

រាជនីគោកធ្លក

ដោយយោលទៅតាមការស្រាវជ្រាវ យ៉ាងល្អិតល្អន់ប្រលោមលោក រឿង “រាជិនីគោកធ្លក” អាចចាត់ទុកថាជាប្រលោមលោកផ្នែកប្រវត្តិសាស្ត្រ និងភូមិសាស្ត្របាន ។ មានមិត្តអ្នកអានខ្លះ៖ គ្រាន់តែឃើញចំណងជើងនេះភ្លាម ក៏ហ៊ានកាត់ ស្មានដោយច្រឡំថាយើងសរសេររឿងនេះ៖ តាមលំនាំប្រវត្តិព្រះនាងសោមា (លីវយី) ដូច្នេះឆ្លៀតក្នុងឱកាសនេះ យើងសូមធ្វើសេចក្តីបញ្ជាក់ថា “រាជិនី - គោកធ្លក” ពុំមែនជាខ្សែរឿងស្តីពីព្រះនាងសោមាឡើយ ។ គឺជាព្រះមហាប្រវត្តិ ដ៏សែនរំជើបរំជួលរបស់ក្សត្រីមួយអង្គទៀត ដែលទ្រង់ប្រកបដោយព្រះលំអប្រាំ ប្រការ ហើយដែលទ្រង់បានគ្រប់គ្រងរាជសម្បត្តិនៅលើអាណាចក្រគោកធ្លក ក្នុងយុតមួយ មុនការចាប់បដិសន្ធិជាផ្លូវការនៃប្រវត្តិសាស្ត្រនៃប្រទេសកម្ពុជា យើង ។

រោគសិប្បនិម្មិត

ថ្ងៃនេះគេកំពុងចលាចលនឹងរឿងក្មេងប្រុសម្នាក់ស្លាប់ដោយសារទូរស័ព្ទ? វាមិនអាចរលត់បានទេខ្ញុំនឹងស្លាប់បើសិនវារលត់? ខ្ញុំបន្តអូសរូបពីមួយទៅមួយ សារបន្ទាប់ក្នុងរូបចុងក្រោយ ដែលគេបានផុសគឺ «ដង្ហើមស្ថិតក្នុងពន្លឺថ្ម បេះដូងស្ថិតលើអេក្រង់ អត្តសញ្ញាណស្ថិតលើមតិភាគច្រើន..

ផ្ទះចិញ្ចឹមសព

ផ្ទះនេះមានទទួលរក្សាសព ពួកយើងនឹងថែរក្សាសាកសពគ្រួសាររបស់អ្នកឱ្យបានល្អបំផុត» ដោយគ្មានប្រាក់ គ្មានអ្នកទីពឹង សុនេត្រាគ្មានជម្រើសក៏សម្រេចចិត្តលក់សពម្តាយរបស់ខ្លួនដែលទើបចែកឋានទៅកាន់ផ្ទះនោះ។

តាមប្រមាញ់ឧក្រិដ្ឋជន

"វាជារឿងរ៉ាវឃាតកម្មដ៏អាថ៌កំបាំងដែលនឹងធ្វើឲ្យអ្នកបង្ខំចិត្តត្រូវតែអានឱ្យចប់ឆាប់ៗ... ស្នងការកំលោះ ផេង វិសុទ្ធ ជាអ្នកទទួលបន្ទុកក្នុងការតាមប្រមាញ់ឧក្រិដ្ឋជនដោយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវសច្ចៈធម៌ និងយុត្តិធម៌ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលជនសង្ស័យជាឃាតកសម្លាប់មនុស្សគឺជាមនុស្សស្រីដែលគេស្រឡាញ់ តើគេគួរ​តែសម្រេចចិត្តបែបណា? ដ្បិតតែគេមិនជឿថានាងជាឃាតក ប៉ុន្តែភ័ស្តុតាងដាក់បន្ទុកលើ​នាងជា​ច្រើន​ត្រូវ​ប៉ូលិស​ប្រមូលបាន ហើយអ្វីដែលសំខាន់ នាងក៏បានសារភាពថា នាងគឺជាឃាតក... ហើយរឿងរ៉ាវវា​មិនចប់​ត្រឹម​នេះឡើយ…"

ជីវិតនារី ឆ្លងកាត់ព្យុះកម្ម

អ័ព្ទ

រឿងហេតុអាក្រក់គ្របមកលើជីវិតខ្ញុំលើសលប់ពេក រហូតធ្វើឱ្យខ្ញុំមើលឃើញថាពិភពមួយនេះពោរពេញដោយភាពខ្មៅងងឹត ដោយសារភាពអយុត្តិធម៌ខ្ញុំសឹងតែបោះបង់ចោលពិភពមួយនេះទៅហើយ តែខ្ញុំភ្លេចថានៅមានមនុស្សមួយចំនួនមិនបានបោះបង់ខ្ញុំឡើយ។